Jazz Bass’a Dair
YÜRÜYÜŞ
Jazz çalarken bir bascının en tipik yaklaşımı yürüyen bass dizisidir.Ritmik aktivite olarak diğer tarzlarda mevcutsa, swing yönlendirilmiş cazda çogunluk 1 lik notalar çalarız.Burada örnek olarak sunulan materyal Yürüyen Bass Dizilerinin Kurulumu adlı kitabımdan bir özetlemedir.Verilen örnekden temel fikri anlaya- bilirsiniz.Fakat derinlemesine kavramanız için kitaptan çalışmanızı ve bu konunun devamı olan Yürüyen Bass Dizilerinin Genişlemesi ile devam etmenizi tavsiye
ederim.
KÖKLERLE BAŞLANGIÇ
Yürüyen Bass Dizisinin esas amacı, şarkıdaki akor yapısını özetlemek ve ritmik akışı muhafaza ederek icra edilen parçanın hareketini sağlamaktır.Nota seçimleri- miz ezginin armonik yapısına uygun sesler ihtiva etmelidir.Bass dizgilerimizi kurmak için ilk olarak hedef/yaklaşım tekniğini kullanacağız.Hedef notayı seçmekle dizgilerimiz son varılacak nokta hissine sahip olacaktır.Daha sonra hedef notadan önde gelecek yaklaşım notalarını kullanarak hareket hissini yaratacağız.
İşin ilk kuralı kök hareketidir.Her yeni akorun kök sesini çalmak bass dizgisi geliştirmede ilk adımdır.Burada yürüyen bir dizgi oluşturmak için kök hareketlerinin kullanıldığı bir progression verilmektedir.
Örnek 1:
Akorlar :F#m7-5 B7-9 / Em7 A7 / Dm7 G7 / Cmaj7 A7
Notalar: F#F# B B / E E A A / D D G tizG / C tizC tizA A
Dm7 G7 / Em7 A7 / Dm7 G7 / Cmaj7
D D G G / E E tizA A/ D D tizG G / C C tizC C
Örnek 2:
Caz basçısı olarak çok ender yazılı yürüyen dizgi notalarını okur- sunuz.Buradaki ana fikir akorların yazılı olduğu partisyondan veya piyano partisindeki akorlardan kendi yürüyüş tarzınızı yapabilmenizdir.Şimdi aşağıdaki progressionda kökleri bularak eksersiz yapınız..
Cm7 F7 / Dm7 G7 / Cm7 F7 / Ab7 G7
Cm7 C#dim / Dm7 G7 / Gb7 F7 / Bbmaj7
BEŞLİYİ EKLEME
Kökten sonra hedef olarak seçeceğimiz bir sonraki nota beşinci derecedir.Beşinci notayı bulmak için kök sesten başlayarak üste dogru beş ses sayınız.Akor cinsi ne olursa olsun beşinci derece her zaman yapısal olarak önemli bir elemandır.Bir akorun kök sesi, beşlisi ve oktavı alt yapı sistematiğini, üçlüler ve yedililer akorun karekteristik kalitesini yaratırlar.Bütün akorların bir kök sesi, beşlisi ve oktavı olduğu için bunlar her zaman elinizin altında olan çok maksatlı notalardır.Hangi akorun majör hangi akorun minör veya hangi akorun majör yedili veya minör yedilisinin olduğunu öğrenene kadar bu kök sesler, beşlile ve oktavlar sizi bir şarkı içinde fonksiyonunuzu yapmanıza imkan saglayacaktır.
Akorlar Bb / Eb7 / Bb7 / Bb7
Notalar Bb F tizBb F / Eb Bb Eb tizBb / Bb Bb F F / tizBb F Bb Bb
Eb7 / Eb7 / Bb7 / Dm7 G7
Eb Bb Eb tizBb/ Eb tizBb Bb Eb / Bb F tizBb F / D tizA G D
Cm7 / F7 / Bb7 G7 / Cm7 F7
C G tizC G / F C F F / tizBb F G D / C G F C
Şimdi aşağıdaki kısa progression için kök ve beşlileri kullanarak alıştırma yapınız.Bunu farklı şekillerde çalmanın yollarını arayınız.Aynı notalar içindeğişik oktavlar ve klavyede değişik konumlardan aynı notayı çıkarma opsiyonlarını bulunuz.
Gmaj7 Em7 / Am7 D7
YAKLAŞIM(GEÇİT) NOTALARI
Kök ve beşli ilk hedeflerimiz olarak, şimdi dizgimize hareket vermek için yaklaşım notaları ekleyeceğiz.Yaklaşım notaları hedef notaların önünde yer alır ve gidişatı çözünler.Her tür müzik yürüyüşünün belirgin özelliği olarak bilinen gerilim ve gevşetme yöntemi uygulanır.Yaklaşım notası gerilim yaratarak hedef notada gevşer.Bass dizgilerini yaratırken akılda tutulacak önemli kavramlardan biri notanın çekim kuvvetidir.Bascılar yaklaşım ve hedef bağlantısının ağırlıksal çekiminden istifade ederek çalarlar.Tatbik edilen her yaklaşım uygulamasının kendine özgün ağırlığı vardır.Bu yaklaşım notalarının planlanan hedefleriyle birleştikleri zaman nasıl hissedildiğine dikkat ediniz.
KROMATİK YAKLAŞIM
Ilk yaklaşım metodu olarak kromatik yaklaşımı kullanağız.Kromatik yaklaşım notaları hedefin yarım adım altında veya üstündedir.Bu örnekte üst ve alt kromatik yaklaşım notalarını kök hedef sese ve akor gidişatının beşlilerine yaklaşmada kullanacağız.Kök sesler R harfi ile beşliler 5 rakkamı ile kromatik yaklaşımlar olarak gösterilecektir.
C7 / F7 / C7 / Gm7 C7
C F# G F# / F E F B / C G tizC G# / G C# C E
F / F / C7 / Em7 A7
F B C E / F C F B / C F# G F / C Gb F A
Dm7 / G7 / C7 A7 / Dm7 G7
D G# A G# / G C# D C# / C Bb A D# / D G# G C#
Şimdi aşağıdaki kısa dönmeli progressyonda kromatik yaklaşımı kullanarak eksersiz yapınız.
Gm7 C7 / Fm7 Bb7 (4 dolap çalınız)